شیرآلات صنعتی

شیر صنعتی یا ولو چیست؟

ولو (Valve) که به آن شیر یا شیرآلات گفته می شود، تجهیز مکانیکی است که در سیستم های لوله کشی (Piping) برای قطع و وصل کامل جریان و برای تنظیم (دما، فشار، جریان سیال و سطح مایعات) و ایمنی مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع تقسیم بندی شیرآلات

انواع شیرآلات بر اساس سایز

ولوها بر اساس سایز به دو دسته زیر تقسیم بندی می شوند:

ولو سیستم اینچی (System Inch): ولوهای سیستم اینچی معمولا بر اساس کلاس کاری (150، 300، 600، 900، 1500 و 2500) PSI و فشار و حرارت (Pressure & Temperature Rating) بر اساس استاندارد ASME B16.34 ساخته می شوند. به اندازه اسمی ولو در سیستم اینچی NPS می گویند.

انواع شیرآلات از نظر اپراتوری

شیرآلات دستی (Manual Valve)

ولوهای دستی به ولوهایی گفته می شود که گشتاور مورد نیاز آن زیر 500 NM باشد و توسط اپراتور و با دست، نیرو باز و بست آن تامین می شود. عملگر این ولوها به صورت اهرمی (شیر پروانه ای)، فلکه (شیر کشویی) و دسته (شیر گازی) می باشد و در سایزهای بالاتر از 8 اینچ، اکثرا شیر با عملگر گیربکسی چرخدنده حلزونی یا پیچی منتهی به فلکه می باشد که توسط اپراتور قابل باز و بست می باشد.

شیرآلات اتوماتیک یا خودکار (Actuators)

به تمامی ولوهایی که بدون نیاز به اپراتور دستی به صورت خودکار یا با دستور اتوماتیک plc یا کنترل از راه دور باز و بسته می شوند، شیر اتوماتیک گفته می شود. شیر مکانیکی خودکار (شیر یکطرفه، شیر اطمینان و غیره)، شیرآلات با اکچویتور پنوماتیک، شیرآلات با اکچویتور برقی، شیرآلات با اکچویتور هیدرولیکی و شیرآلات سلونوئیدی با بوبین برقی از انواع شیرهای اتوماتیک می باشند.

شیر مکانیکی خودکار

شیرآلات خودکار مکانیکی به طور اتوماتیک، با فشار سیال مثل شیر یک طرفه یا در رنج تنظیمی کالیبراسیون شده مثل شیر اطمینان اتوماتیک سیال را عبور یا خروج می دهد.

شیر پنوماتیک (Pneumatic Valve)

شیر پنوماتیک متشکل از شیر با اکچویتور پنوماتیک می باشد. این شیر به دلیل استفاده از فشار باد از دیگر شیرهای اتوماتیک با سرعت بیشتری باز و بست را انجام می دهد. از مدل شیرهای پنوماتیک می توان به شیر توپی پنوماتیک، شیر پروانه ای پنوماتیک و گلوب ولو پنوماتیک اشاره کرد. در بعضی از شیرهای پنوماتیک می توان از یک پوزیشنر با عملگر پنوماتیک استفاده کرد و با 4 تا 20 میلی آمپر، عبور سیال را کنترل کرده و شیر به تدریج قطع و وصل شود.

شیر با اکچیتور برقی (Electric Valve Actuator)

شیر با عملگر برقی از دو جز شیر و عملگر برقی تشکیل می شود که به آن MOV یا Motor Operated Valve می گویند که با تبدیل انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی و انتقال نیرو موجب باز و بسته شدن شیر می شود.

انواع شیر صنعتی

انواع ولو صنعتی بر اساس شکل کلی بدنه، مجرابند و مکانیسم عملکرد در دسته بندی زیر قرار می گیرند:

شیر دروازه ای

• شیر دروازه ای گوه ای
• شیر دروازه ای چاقویی

شیر کروی

• شیر کروی Z شکل
• شیر کروی y شکل
• شیر کروی 90 درجه ای

شیر توپی

• شیر توپی فول بور
• شیر توپی ردیوس بور
• شیر توپی V پورت

شیر پروانه ای

• شیر پروانه ای ویفری
• شیر پروانه ای لاگ
• شیر پروانه ای فلنج دار

مشخصات فنی ولوهای صنعتی

انواع شیر صنعتی شامل شیرآلات صنعتی آب و شیرآلات صنعتی پتروشیمی می شوند که در ادامه با ارائه مشخصات فنی شیرآلات صنعتی به معرفی آنها می پردازیم.

شیر دروازه ای (Gate Valve)

شیر دروازه ای که به آن شیر کشویی یا گیت ولو گفته می شود، جز شیرهای خطی (Linear) است که برای قطع و وصل جریان سیال استفاده می شود. شیر دروازه ای با توجه به مکانیزم طراحی و ساخت ساده و همچنین عملکرد آسان در باز و بسته شدن، بیشترین مصرف را در بین شیرهای خطی قطع و وصل دارد. شیر کشویی در حالت باز، کمترین افت فشار را ایجاد می کند. از شیر دروازه ای به دلیل ایجاد آشفتگی و عدم آببندی در حالت نیمه باز، نمی توان برای کنترل سیال استفاده کرد.